Với vai trò là cơ quan tham mưu chiến lược của Đảng về kinh tế - xã hội, ngay từ tháng 1-2015, Ban Kinh tế Trung ương đã sớm tổ chức nghiên cứu, xây dựng nội dung kế hoạch công tác chuyên môn năm 2016. Sau Đại hội XII của Đảng, trên cơ sở phương hướng phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016 - 2020, Ban đã hoàn thiện và ban hành Kế hoạch nghiên cứu, đề xuất năm 2016 để chủ động trong công tác tham mưu với Bộ Chính trị, Ban Bí thư về các nội dung lớn liên quan đến kinh tế - xã hội. Các nội dung được lựa chọn nghiên cứu bám sát các định hướng, mục tiêu được đề ra trong Nghị quyết Đại hội XII, bao hàm cả những nội dung nghiên cứu để tham mưu trong việc lãnh đạo, chỉ đạo những vấn đề hiện tại, đồng thời có những nội dung mang tính chiến lược, định hướng lâu dài cho cả giai đoạn.

Trước các vấn đề liên quan đến kinh tế - xã hội nổi lên trong thời gian qua được dư luận xã hội quan tâm, Ban đã kịp thời báo cáo và tham mưu với Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đề xuất giải pháp xử lý. Bên cạnh các nội dung báo cáo định kỳ, đột xuất, Ban đã triển khai xây dựng báo cáo tình hình kinh tế vĩ mô nổi bật trên cơ sở phân tích các số liệu chính thức của các cơ quan liên quan nhằm cung cấp kịp thời các thông tin về kinh tế - xã hội giúp Bộ Chính trị, Ban Bí thư tham khảo trong quá trình chỉ đạo công tác. Đối với các nội dung thẩm định theo yêu cầu của Bộ Chính trị, bên cạnh việc phối hợp với các cơ quan liên quan để tổng hợp thông tin, Ban đã tổ chức các tọa đàm lấy ý kiến chuyên gia để chắt lọc, tham khảo những thông tin đa chiều, khách quan phục vụ công tác hoàn thiện báo cáo thẩm định. Công tác kiểm tra, giám sát tình hình thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng về kinh tế - xã hội của các cấp ủy đảng được Ban chú trọng triển khai trong sáu tháng đầu năm. Qua các chương trình làm việc với các địa phương, đơn vị, Ban đã kịp thời nắm bắt, trao đổi và định hướng về cách làm, hướng tiếp cận trong việc triển khai đối với các cấp ủy đảng.